คำไวพจน์ นอน

ก. เอนตัวลงกับพื้นหรือที่ใด ๆ, อาการที่สัตว์เอนตัวลงกับพื้นเพื่อพักผ่อนเป็นต้นหรือยืนหลับอยู่กับที่, อาการที่ทําให้ของสูง ๆ ทอดลง เช่น เอาเสานอนลง, อาการที่พรรณไม้บางชนิด เช่น จามจุรี ผักกระเฉด ไมยราบ หลุบใบในเวลาใกล้จะสิ้นแสงตะวัน. ว. ลักษณะที่ตรงข้ามกับ ยืน หรือ ตั้ง เช่น แนวนอน แปนอน.

จำวัด หมายถึง ก. นอนหลับ (ใช้แก่ภิกษุสามเณร).

ตากตน หมายถึง ก. นอนแผ่, นอนหงาย, เช่น ผลักให้ตากตนอยียด ชรดียดด้าวดิ้นดรนอนอยู่แล. (ม. คำหลวง กุมาร).

ทอดตัว หมายถึง ก. เอนตัวลงนอน.

นอนเอือก หมายถึง ก. นอนอืดอย่างเกียจคร้าน.

นอนแบ็บ หมายถึง ก. นอนอย่างอ่อนเพลีย, นอนซม. (ดู แบ็บ).

นิทร หมายถึง [นิด] (กลอน) ก. นิทรา, นอน.

นิทรา หมายถึง [นิดทฺรา] น. การหลับ, การนอนหลับ. ก. หลับ, นอน, เช่น ให้หาวนิทราเป็นพ้นไป. (อิเหนา). (ส.; ป. นิทฺทา).

บรรทม หมายถึง [บัน-] (ราชา) ก. นอน, ประทม หรือ ผทม ก็ว่า. (ข. ผทม).

ผทม หมายถึง [ผะทม] ก. นอน (ใช้แก่เจ้านาย), ประทม หรือ บรรทม ก็ใช้. (ข. ผฺทํ).

ศยนะ หมายถึง [สะยะ-] น. การนอน, การหลับ; ที่นอน, ฟูก, เบาะ. (ส.; ป. สยน).

ศยะ หมายถึง [สะ-] ก. นอน; หลับ; อยู่, พักผ่อน, มักใช้เป็นส่วนท้ายสมาส. (ส.).

สยนะ หมายถึง [สะยะ-] น. ที่นอน; การนอน. (ป.).

สลบไสล หมายถึง ก. อาการที่แน่นิ่งไม่ไหวติง, อาการที่หลับใหลจนไม่รู้สึกตัว, เช่น อดนอนมาหลายวัน วันนี้เลยนอนสลบไสล.

แรมรอน หมายถึง ก. หยุดพัก นอน.

โนน หมายถึง น. เนิน, ที่สูง.

ไสยา หมายถึง น. การนอน, ที่นอน. (ป. เสยฺยา; ส. ศยฺยา).

ไสยาสน์ หมายถึง [ไสยาด] ก. นอน, เรียกพระพุทธรูปในท่านอนว่า พระไสยาสน์ หรือ พระพุทธไสยาสน์, เรียกพระพุทธรูปปางนอนว่า พระปางไสยาสน์. น. ชื่อพระพุทธรูปปางหนึ่ง อยู่ในพระอิริยาบถนอนตะแคงข้างขวา หลับพระเนตร พระเศียรหนุนพระเขนย พระหัตถ์ซ้ายทอดทาบไปตามพระกายเบื้องซ้าย พระหัตถ์ขวาหงายวางอยู่ที่พื้นข้างพระเขนย พระบาททั้ง ๒ ตั้งซ้อนกัน. [ป. เสยฺย (นอน) + อาสน (นั่ง)].